Wat een droevige zondag voor de priesters
en allen die zich voor het geloof inzetten...
we worden eens flink op de hak genomen.
De profeet Maleachi windt er geen doekjes om:
'priesters, jullie deugen niet'
en Jezus doet het nog eens dunnetjes over:
'wee jullie schriftgeleerden en farizeeën'.
Het woord Farizeeën heeft ons in ons taalgebruik
een buitengewoon slechte klank gekregen...te slecht.
We kennen toch het liedje wel 'op de hoek van de straat... enz.
Het eindigt met: 'het is een farizeeër.'
En dat terwijl het woord farizeeër gewoon 'ijverige' betekent.
De farizeeën waren wat wij in onze dagen
'basispastores' zouden noemen.
En dan die brave Sadduceeën,
ze zijn navolgers van de vrome Sadok, de hogepriester
die ijverig bezig was in de tijd van David
de eredienst goed te laten verlopen
in het heiligdom in Jeruzalem.
Later werden ze opgevolgd door een clan
ie zich alleen maar bezig hield met de grote tempel in Jeruzalem
waar zij, er goed aan verdienend, de tempeleredienst gaande hielden.
In tegenstelling tot hen
waren de farizeeën dicht bij de mensen.
Ze trokken rond en bemoedigden de gewone man.
Er is niet veel fantasie voor nodig
om Jezus zelf ook tot de groep van de farizeeën te rekenen
hoewel het als een godslastering klinkt
als je hem zo zou noemen.
Jezus komt in zekere zin voor hen op als Hij zegt:
LUISTERT NAAR HEN
-het klinkt bijna als wat op de berg Tabor over Jezus zelf gezegd wordt
en 'DOET WAT ZIJ U ZEGGEN'.
Maar dan komt zijn kritiek. Felle kritiek:
'volg ze niet na want alles wat ze doen,
doen ze om bij de mensen op te vallen.'
Jezus bekritiseert de farizeeën; kritiek mag ... ja moet soms.
Als ouders hun kinderen of kinderen hun ouders
of vrienden en vriendinnen en echtelieden
het niet meer de moeite waard vindt
om ze te bekritiseren is dat het ergste wat hen kan overkomen
ze zijn dan dood voor jou.
Kritiek... de Bijbel staat er vol mee.
De profeten uit het Eerste Testament
bekritiseren het volk overduidelijk,
en schelden soms hun geloofsgenoten uit..
dat doen ze
omdat ze veel van hen verwachten.
Jezus gaat in hun voetspoor verder.
Als wij zijn kritiek horen op de farizeeën
vraagt dat wel een juiste instelling van de hoorder.
Het gaat heel erg mis
als je jezelf boven de kritiek verheven voelt
en de kritiek niet ook naar jezelf toetrekt.
Als je jezelf een onaanraakbare buitenstaander voelt
gaat het fout;
Helaas is dat met de binnenjoodse kritiek
van Jezus op de farizeeërs en zijn medejoden gebeurd.
De kritiek is dan niet meer gezien
als gezonde kritiek
zoals die bijvoorbeeld in een familie of een groep klinkt.
Jezus is als hij de Farizeeën fel bekritiseert
niet tegen Farizeeën als zodanig.
Zijn kritiek op de medefarizeeërs –
mede-ijveraars zeiden we- van zijn tijd is niet mals. Waarom?
Omdat Hij het hele farizeeërdom
of misschien zelfs het hele Jodendom overbodig vond?
Absoluut niet. Hij wil dat er geen tittel of de wet verloren gaat.
Hij is niet tegen farizeeën
maar hij is juist voor farizeeërs,
goede farizeeërs wel te verstaan: echte ijverigen.
Jezus bedoelt niet met zijn kritiek:
op de vuilnishoop met de farizeeërs maar
'wat zou het heerlijk zijn
als de wet die zij zo duidelijk verkondigen
nu eens echt zou worden gedaan.'
----------------------------------------------
Deze week dinsdag en woensdag
gaan we twee feesten vieren
van de gemeenschap der heiligen.
Dinsdag denken we aan de gemeenschap van de mensen van alle eeuwen
die de woorden van God hebben gedaan.
In deze kerk kijken -hoorde ik onlangs vertellen-
250 heiligen op u neer,
vanuit het glas of vanuit het triforium
of vanaf hun consoles ingemetseld in de muur.
Ze kijken op ons neer en wij kijken tegen we op.
Toch willen ze ons niet onrustig maken zo van:
wij zijn zo goed en jij bent maar een klungelaar.
Neen ze willen ons juist bemoedigen:
'blijf doorgaan, span je toch in, houd vol:
het kan: helemaal van God zijn,
Hem dienen met al je krachten.
En woensdag gaan we denken aan de nabijere kring,
de mensen die wij zelf gekend hebben.
Allerzielen is een beetje een sombere dag
en ook in de viering is er weemoed en verdriet.
Toch is het niet de bedoeling van die viering
-ik zeg met opzet viering- om ons somber te maken...
met zwarte gewaden en donker klokgelui.
De bedoeling is om ons te vertellen
vlak nadat we de feestdag ter ere van de grote namen
ALLERHEILIGEN gevierd hebben
te horen dat ook de kleine namen door God bewaard worden,
want bij God bestaat er geen standsverschil
en Hij discrimineert niet.
Samen maken we deel uit
van een grote gemeenschap van mensen van goede wil
van alle tijden.
De gemeenschap der heiligen noemen we dat
mensen van vroeger en nu
die leefden en nog leven willen met God.
Er is een verbinding mogelijk
met hen die ons zijn voorgegaan...
met de ijveraars van alle eeuwen
en met de critici van alle eeuwen
Ons eigen geloof
kan verbonden worden
met de echte farizeeën
de ijveraars van alle eeuwen;
ons eigen zwakke geloof
kan verbonden worden met de kracht die van hun geloof uitging.
Gods werk met ons zal doorgaan
en allen die ons voor zijn gegaan
kunnen ons tot zegen en tot kracht zijn
zo moge het zijn.