De Samaritaanse (2005)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 121 niet laden
* Jezus zit  vermoeid  onder de blakende middagzon op de rand van de historische put van Jacob, vandaag nog altijd vol respect aangewezen in Sichem, gelegen in Samaria.  Dààr komt een Samaritaanse vrouw, een halfbloed, water halen. Dagelijks doet ze dat. Ze heeft geen eigen naam: ze staat hier symbool voor heel haar  Samaritaanse volk. 

* Johannes, die altijd een ongemene diepte in zijn evangelie steekt, voert ons met deze voorstelling binnen in het verhaal van de groten van Israel, die steeds  voor het eerst hun gade   ontmoetten bij een put: de ontmoeting van Izaak en Rebekka (Gen 24,11-21), van Jacob en Rachel (Gen 29, 2-11), van Mozes en Sippora (Ex 2, 15-21). Nu vraagt Jezus aan die naamloze vrouw Hem te drinken te geven. We komen binnen in de taal van het Verbond: de ware Bruidegom ( God) op zoek naar de bruid ( het volk). Het is de doorbraak van de liefdedialoog van God met een volk dat van Hem is vervreemd.  De eerste interreligieuze dialoog. De eerste missie.

1. Deze Samaritaanse vrouw  is verrast door de wijze waarop Jezus haar aanspreekt: “ Hoe kunt Gij, die een Jood zijt, te drinken vragen aan mij, een samaritaanse ?” 

- Zij voelt zich superieur: zij heeft een emmer om te putten (Jezus niet), en die put behoort aan haar volk.  Maar Jezus weet waar Hij heen wil. Hij stelt de vrouw voor de keuze tussen het  materiële stilstaand water van de put, waar ze elke dag heen moet (een lastige karwei) en het mysterieuze levend opborrelend water, dat Jezus haar kan geven. Het gaat blijkbaar om een andere soort water, dat zij  zelfs met een zekere hardnekkigheid  eerst  helemaal niet begrijpt.  

- Zij voelt meteen een driedubbele tegenstelling: een Jood spreekt niet apart met een gehuwde vrouw, die hij niet kent; ze behoren beiden tot een andere natie; ze behoren beiden tot een andere religie. Zij ziet, als ze even opkijkt,  in de onmiddellijke nabijheid de hoge Garizzimberg : daar gaan de Samaritanen bidden en offers brengen. In Jezus ziet ze de man van de voor haar eerder vijandige Sionberg in Jeruzalem, waar de Joodse tempel wordt gerestaureerd. Haar volk was  gedurende eeuwen onder de religieuze en culturele druk van diverse heidense bezetters verblind geraakt, de zovele afgoden waarmede haar volk had gehoereerd:  “Vijf mannen hebt ge gehad…”  Wie bezit nu de waarheid ?  De mensen van de Garizzim of deze van de Sion ? Vertwijfeling. De waarheidsvraag komt voortdurend in het Johannesevangelie terug; tot bij Pilatus: “ Wat is  waarheid ?” –  Voordien had Jezus  al gezegd: “De waarheid zal u vrij maken” (Joh 8 ,32).

2. Die vrouw zonder naam staat vandaag symbool ook voor de mens van deze tijd:  ook voor ons.

- De postmoderne mens wordt beïnvloed door tal van stromingen door de media binnengelaten,  blootgesteld aan zoveel uiteenlopende en tegenstrijdige informatie. Hij groeit op in een leugenachtige maatschappij met een louter binnenwereldlijk interesseveld: welvaart, economie, natuurbehoud… heel wat valse of secundaire waarden, die hem frustreren of verslaven: “ onze consumptie- en prestatiemaatschappij en haar goedkope compromissen.. wat in de mode is of bij de publieke opinie goed in de markt ligt…” (Bert  Claerhout, Tertio  16 febr. 2005) 
- Van daaruit heeft de mens zijn zekerheden  verloren. Hij gaat twijfelen aan zijn geloofsbagage die hij had meegekregen. Ofwel stelt hij zich de vraag naar de zin van zijn leven,  en worstelt hij ermee, ofwel negeert hij die vraag en vlucht hij, weg van zichzelf, in het “goede gevoel”, waar hij zich inkapselt als in een cocon, als in  een elektrisch deken dat nooit de eigen lichaamswarmte evenaart.  Verder gaat het niet. Hij peilt niet naar de diepte, de kern, zijn  verborgen  of verdrongen dorst, de ware geluksvraag die smeult in het onderbewuste.  Wie geeft ons het leven en de waarheid ? Onwetendheid is de ziekte.  De mens mist  kennis, en wel de kennis van het hart.

3. Jezus neemt de Samaritaanse op zoals een adelaar een kuikentje opneemt en opvoert tot een duizelingwekkende hoogte. En Hij brengt die  onthutste vrouw   een dubbele boodschap:

- “ Wie van het water drinkt dat Ik hem zal geven, krijgt in eeuwigheid geen dorst meer; integendeel, het water dat Ik hem geef  zal in hem een waterbron worden, opborrelende ten eeuwigen leven” (Joh 4,14). Jezus zal die boodschap op het Loofhuttenfeest herhalen: “Als iemand dorst heeft, hij kome tot Mij, en drinke wie in Mij gelooft… stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien.” (Joh 7, 37-38).  Water: het Leven, het ware Leven in de Geest.

- “ Er zal een uur komen dat de ware aanbidders de Vader zullen aanbidden in geest en waarheid.” ( Joh 4, 23) Los van  alle vijandige heuvels, over alle  verstarde rituelen heen,  afdalen in eigen hart, en daar  bidden. Feitelijk “aanbidden”. Aanbidden herschept ons, omvormt ons en maakt ons één: daar treden we  als volk van God, als zijn bruid, binnen in de intimiteit van de grote Bruidegom. Het belang van de aanbidding in deze kerk, zoals  u dat elke dag kunt doen, en heel bijzonder op de eerste vrijdag.   - * Dit is Jezus’ geheim. En  Johannes schrijft in het voorwoord van zijn evangelie.: “ De genade en de waarheid kwamen door Christus." (Joh 1, 17). Het water van Leven en genade;  en het gebed in geest en waarheid.  De vrouw liet haar kruikje achter. Ze had de Christus gevonden, de weg, de ‘ waarheid’ en het ’ leven’ . Amen.