Aswoensdag (2008)

Joel is een kleine profeet.
4 hoofdstukken telt zijn boodschap.
Maar altijd heeft Joel een plaats gekregen in de liturgie.
Op aswoensdag - vandaag dus -
en in de pinksterliturgie.
Joel vertelt in zijn boekje
over een sprinkhanenplaag.
Hij heeft het blijkbaar zelf meegemaakt
of gehoord als een spannend verhaal.
Hoe sprinkhanen - met miljoenen tegelijk -
als een donkere wolk komen aanvliegen.
Het is alsof de zon haar kracht verliest.
De sprinkhanen eten alles op wat eetbaar is.
Van gewassen op de akkers
tot de vruchten en takken van olijfbomen
granaatappels, appelbomen
en het groen van de druivenstruiken.
Totdat er niets mee over is:
verschroeide aarde, een dorre vlakte.
Voor jaren en nog eens tiental jaren.
Het vee sterft van de honger
en de mens, de mens staat machteloos.
Joel zegt:
dat kan gebeuren
niet vandaag of morgen
maar het kan eens gebeuren.
Zoals het kon gebeuren dat vliegtuigen
zich boorden in hoge torens
en hoe de beurs onderuit ging
en mensen werkeloos werden.
Grote rampen kunnen gebeuren
en de mens staat machteloos.
Wat kun je doen?
Joel is een gelovig mens.
Hij gelooft dat God je niet in de steek laat.
Hij brengt redding in welke vorm dan ook.
Maar wat moet jij doen in die tussentijd?
Verander van mentaliteit, zegt Joel.
Geef in ieder geval je zondig leven op
en wees niet zo inhalig als sprinkhanen.
Vasten is daartoe een geeigend middel.
Nog niet zo lang geleden had vasten een
stevige plaats in de christelijke traditie.
Persoonlijk heb ik er nog net iets van meegemaakt.
Het was 40 dagen stevig afzien,
flink minder eten en geen drank.
Het was een hele opgave, als je zwaar werk moest doen.
Alles was teveel geconcentreerd rondom eten en drinken.
En daar hield het vaak mee op.
Maar in de traditie is vasten verbonden met iets meer dan eten en drinken.
Vasten en waakzaamheid horen vanouds bij elkaar.
Een volle maag valt gemakkelijk in slaap.
Wie op iemand wacht kan het beste wakker blijven
en minder eten en drinken.
Wie minder eet en drinkt
en zichzelf bewust de maat neemt
blijft wakker, is alert,
staat open voor vragen van het leven
staat eerder open voor de stem van God.
Al teveel wijn sust je helemaal in slaap.
De koran verbiedt daarom het gebruik van sterke drank.
Je moet immers wakker blijven in het leven.
Dan blijf je bij.
Ook hoort vasten en solidariteit bij elkaar.
Want wie minder eet, houdt meer over.
Wie minder eet, kan geven aan iemand
die niets heeft.
Het is goed om je solidariteit te tonen.
Wij mogen niet lijken op sprinkhanen
die alles opeten en niets overlaten voor anderen.
En dan is er nog iets.
Het gebeurt nog al eens dat ik de tranen
in mijn ogen krijg van heel veel ellende.
Wie de vorige week de kinderen heeft gezien
in de kindertehuizen in Bulgarije
die kan eigenlijk geen hap meer door de keel krijgen.
Het maakt duidelijk hoever wij nog verwijderd zijn
van het rijk van God hier op aarde.
Wij willen dat ideaal graag vast houden.
De vasten wordt zo ook een tijd van bezinning
een weg naar binnen.
Wij weten dat wij stof zijn en tot stof zullen wederkeren
maar wij weten ook dat wij geroepen zijn
om mee te werken aan het Rijk van God.
Dat is een taak die ons met blijdschap en dankbaarheid
moet vervullen.