Als God ons thuisbrengt (2006)

'Laten allen die tot het volk van de Heer horen,
onder de hoede van de Heer, terugkeren naar Jeruzalem...'
dat zijn de troostende woorden uit de eerste lezing
vandaag, zondag Laetare;
tevens de slotwoorden van de joodse bijbel.
Het einde van de ballingschap in Babel wordt hier aangekondigd.
DAT KENNEN WE ZO NIET..
WIJ LEVEN IN EEN VOORTDURENDE BALLINGSCHAPSIDEE...
'uw kerk in ballingschap' staat in een van onze tafelgebeden.... en we zingen maar wat graag:
'Als God ons thuisbrengt dat zal een droom zijn'..
een tekst die bij veel mensen een emotionele snaar raakt. ' Het was me wel wat geweest die ballingschap in Babel.
De koning van Babel was Jeruzalem binnengevallen
-dat hoorde u ook in de terugblik waarmee de eerste lezing begon-
De koning doodde de jongemannen, zelfs in de tempel;
hij had met niemand mededogen, of ze nu jong of oud waren, man of vrouw.

Hij haalde alle voorwerpen, tot de kleinste toe, uit de tempel weg,
hij legde beslag op alle tempelschatten;
hij voerde alle bezittingen van de joden mee naar Babel,
stak de tempel in brand.
De arme joden joeg hij de wildernis in en de rijken en bestudeerden
nam hij mee naar Babel voor de Arbeitseinsatz.

Daar zaten ze... aan de rivieren van Babylon,
en huilden. De soldaten vroegen hen om eens een liedje voor te zingen
-vertelt het boek van de psalmen ons- maar
ze kunnen het niet in deze situatie:
'Jeruzalem hoe kan ik jou vergeten en doen alsof er niets aan de hand is'
zeggen ze. Een tekst die ook in de pop-muziek terecht gekomen is:
'At the rivers of Babylon,
there we sat and wept as we remembered Sion.'

Maar... ik herhaal:
ER KWAM EEN EINDE AAN DE BALLINGSCHAP..
en die aankondiging, op de laatste bladzijde van
de joodse Bijbel hoorden wij vandaag.

En enthousiast sluit iedereen aan:
'Laten allen die tot het volk van de Heer horen,
onder de hoede van de Heer, terugkeren naar Jeruzalem...'
'Als God ons thuisbrengt dat zal een droom zijn'...
hadden ze jaar in jaar uit gedroomd..

en nu was het zover: er was een nieuw begin:
Jerzalems tempel zou herbouwd worden
en de muren weer opgericht onder Ezra en Nehemia
als die namen u iets zeggen.

Soms worden dromen werkelijkheid.
Je kunt diezelfde tekst ook vertalen:
'Toen God ons thuisbracht uit onze ballingschap
was het alsof wij droomden.'

Soms gaat Gods troost je droom te boven,
soms is de werkelijkheid die je mee mag maken
mooier dan je ooit had kunnen denken.
-----------
Maar vaak valt alles ook weer tegen.
En dat was in Jeruzalem ook weer gebeurd.
Inderdaad: de joden waren teruggekomen naar Jeruzalem:
de tempel was er weer en functioneerde
maar.. was dat nou alles:
de mensen bleven even schijnheilig en even slecht
dus blijft het verlangen:
wanneer breekt er eindelijk een volmaakte wereld door
(een verlangen dat we kunnen herkennen).

We zijn hier op deze wereld nooit helemaal thuis.
Of (beter gezegd) deze wereld zoals die is,
is nog steeds geen goed huis voor de mensen die er wonen.
Er is zoveel wat niet deugt,
er zijn er zovelen die ongelukkig zijn.
Het is nog lang niet wat het wezen moet.

De vorige week hebben wij in het evangelie gehoord
hoe Jesus op de na de ballingschap weer herbouwde tempel van Jeruzalem afdaverde
en deze tempel had gereinigd
omdat hij niet tegen de schijnheiligheid kon
van het tempelbedrijf zelf waarbij
de hogepriesters aandelen hadden in de geldwisselwinkeltjes
en ook verdienden aan de provisie
die hun neven die de schapen fokten die verkocht werden voor de offerdienst enzovoorts.

Na Jesus' conflict met de tempelbeheerders
(de Sadduceeën waren dat vooral)
komt onmiddellijk iemand uit de kring van de Farizeeën
op Jesus af: Nikodemus.

Wil hij Jesus bij hun partij laten komen en
doet hij daarom zo geheimzinnig door in de nacht te komen?
We zullen het nooit weten.
Het gaat trouwens over het gesprek zelf.
Het is een goed gesprek.
Men verstaat elkaar al met een half woord.

Het onderwerp dat in deze discussie centraal staat is:
hoe zal de toekomst van God er uitzien?
Nikodemus ziet wat Jesus doet en vraagt zich af:
zal nu alles anders worden.

Zullen we nu eindelijk echt thuiskomen??
Zal Jesus zijn krachtige strijd tegen schijnheiligheid
en corruptie voortzetten,
zal hij misschien ook de Romeinen die het land bezet hielden
gaan aanvallen? Moesten ze zich voorbereiden op
een revolutie. Hoe bloedig of juist niet bloedig.

Jesus legt de nadruk op de mens zelf,
en ene mens, ieder individu.
Hij antwoordt heel mysterieus:
'ALS IEMAND NIET OPNIEUW GEBOREN WORDT
KAN HIJ HET RIJK VAN GOD NIET ZIEN.'
Als wij horen spreken over wedergeboorte
denken we misschien aan hele moeilijke dingen.
Nikodemus kan het ook niet volgen:
'moet ik als oude man de moederschoot weer in'.

Jesus denkt als een goede jood echter aan het gewone leven,
aan een nieuw begin dat ieder mens persoonlijk kan maken,
aan hele nuchtere dingen.
Niet dat je opeens een heilige wordt
maar dat je in je leven nieuwe actiepunten
nu eens duidelijk op de eerste plaats zet.

Het zal mij niet meer gaan om geld of gewin
maar om de mensen voor wie ik leven mag,
het zal mij vanaf heden gaan
om de dingen die echt belangrijk zijn of niet.

Opnieuw geboren worden zal een zaak moeten zijn
van je hele persoonlijkheid,
van water en geest... een nieuwe geboorte van jou zelf.

Jesus verwijst naar de doop die alle mensen van goed wil zal verzamelen
-het water- en ook naar de Geest, die als het goed is mensen zal gaan bezielen.

Wat Jesus zelf allemaal zal 'voorleven'
aan vernieuwing, aan inzet
zal in deze wereld voor velen van belang zijn.

Vandaag horen we Jesus ook al spreken
over de consequenties van zijn echte manier van handelen.

'De mensenzoon zal omhoog geheven worden als de slang in de woestijn.'
Ooit hadden zieke joden in de woestijn die door slangen waren gebeten op kunnen zien
naar dat beeld van die koperen slang en waren ze gered geweest...

nu worden wij allen als lezers van het evangelie
middels dat beeld herinnerd aan het feit
dat het opzien naar Jesus ons leven kan veranderen.

De Romeinen en de machthebbers van Jesus dagen
hebben hem de ruimte om te leven niet gegund:
hij moest worden weggevaagd van deze wereld.
Hij bracht teveel onrust omdat Hij geleerd had
da egoïsme niet de weg is naar het echte geluk.

Hij maakte de rijken nerveus omdat hij zei
dat ze moesten breken en delen:
'verkoop alles maar wat je bezit en geef het weg.'
Hij werd bij de oproerkraaiers en de misdadigers gerekend;
omhoog geheven aan een paal
net als die koperen slang in de woestijn.

Maar daarmee is hij niet uitgeschakeld
want iedereen kan hem dan zien
als eigenste getuige
van goddelijke solidariteit,
van waarachtige trouw
van een nieuw begin voor alle dagen.

'Het oordeel van God kwam in de wereld,
het licht heeft zich in Jesus geopenbaard/'

Een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
wanneer komen die in zicht?
Als wij elkaar trouw zijn en gerechtigheid doen
hier en nu, zelf... dan wordt alles anders.

'Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap'
wanneer zal dat zijn:

als wij elkaar thuis brengen
en deze wereld tot een goede wereld maken voor elkaar.

Zondag Laetare...
verheug je.
Wanneer zal die vreugde echt en overvloedig zijn.
Als wij elkaar de vreugde en de liefde gunnen
die ieder mens zo bitter had nodig heeft.

De liefde zal het winnen van de haat
de vrede zal het winnen van de oorlog
God zelf zal alles in allen zijn
als wij hem willen toelaten
hier en nu
in ons eigen leven...

Heeft het zin nu al vast blij te zijn
nu al, te vroeg misschien,
Gods nieuwe toekomst te vieren?
Jazeker want die nieuwe toekomst kan er komen
het kan lukken als wij het met Gods hulp willen.
LAETARE JERUZALEM... Jeruzalem wees blij, verheug je.
Je mag juichen en je tegoed doen
want er is ondanks alles een overvloed van troost!

Maar die komt niet vanzelf: wijzelf zijn in het geding.
Durven we elkaar wel gelukkig te maken,
houden wij wel genoeg van elkaar
zolang het nog kan
of blijven we conflicten over niets koesteren
blijven we nadenken over dingen die het niet waard zijn
blijven we ruzie maken -en dat geldt zeker ook voor de kerk-
over dingen die het ruzie maken niet waard zijn.

God bemint ons, Zijn licht wil voor ons stralen
als wij maar radicaal willen uitbannen wat dat licht verduistert
en alleen maar willen leven met en voor anderen
onder de stralende zon van Zijn liefde, barmhartigheid en trouw.
AMEN