Bidden en blijven bidden

Het boek Exodus en het evangelie van Lucas gaan over bidden en over volharden in het bidden. Als we rondom ons kijken zien we vele vormen van gebed. Hier in de kerk, in de liturgie, waar sereniteit en enthousiasme kunnen samengaan met erbovenop ons samen zingen dat nog altijd voor dubbel bidden telt.

Maar bidden kan ook op andere plaatsen en in andere vormen. Ik denk aan onze persoonlijke reflectie die we kunnen houden aan het begin of op het einde van de dag, een gebed bij de maaltijden, tijdens een bezoekje aan de Lourdesgrot of aan een kathedraal, missschien wel een kathedraal van bomen in de natuur of een kapelletje langs de weg.

Er wordt ook gebeden in gebedsgroepen, Taïzé-bijeenkomsten bijvoorbeeld, maar ook in kleinere gebedskringen, zelfs internationaal over radio, TV en internet.
Anderen zoeken voor het gebed de stilte van een klooster of abdij op, dichtbij of veraf, om tot rust en inkeer te komen, weer anderen maken lange bedevaartstochten, per vliegtuig, trein of auto, met de fiets en zelfs te voet.
Bidden is het ademhalen van onze ziel.
Al zijn er veel uitgeschreven gebeden, er is geen standaardtekst om in contact te komen met God, onze Schepper; dat is en blijft een persoonlijke ontmoeting waarin we met ons wel en wee bij de Heer terecht kunnen.

Als ik mijn moeder in het rusthuis bezoek, zij is nu 101, heeft ze steeds haar onafscheidelijke paternoster in de hand. Ik weet dat ze ganser dagen voor haar nageslacht en voor de wereld bidt. Mij herinnert het eraan dat ons bidden kan uitmonden in een levenshouding waarin wij dieper en bewuster gaan leven in verbondenheid met God en met onze medemens en we niet alleen dankbaarheid maar ook onze zorgen in vertrouwen bij hem kunnen brengen.

In Exodus lezen we hoe de Israëlieten de strijd wonnen zolang Mozes zijn handen opgeheven hield om hen op die manier bij te staan. Als hij zijn armen liet zakken begonnen de kansen te keren. Er staat niet dat hij een gebed prevelde. Hij wàs gebed. Met open handen naar de hemel geheven, om van Jahwe te ontvangen wat hij wilde geven.
Het was Albert Schweitzer die zei: "Gebeden veranderen de wereld niet maar ze veranderen mensen en mensen veranderen de wereld."

Dit bijbelverhaal uit Exodus is meer een symboolverhaal geworden: overal waar Gods volk bedreigd wordt, overal waar de zwaksten in de samenleving het slachtoffer worden, daar steekt Amalek de kop op. Hij staat voor lafhartigheid en zinloos geweld. De achterhoede van de Israëlieten had hij aangevallen en de zwaksten en weerlozen gedood. Die mentaliteit, dat kwaad, moet worden bestreden.

Sterke symbolen zijn ook de lakse, onrechtvaardige rechter en de weduwe uit het Lucas-evangelie.
Zoals bij de profeten staat de weduwe symbool voor de machteloze en ontrechte mens.  En de rechter staat model voor allen die het onrecht niet durven of willen zien.
De weduwe is een bemoedigend voorbeeld. Ze heeft doorzettingsvermogen en kracht, zij laat zich niet intimideren door mensen met autoriteit en macht, zij blijft vechten tegen de muren waarop ze in haar leven stuit. Hoe houdt een mens dat vol?

Het is niet toevallig dat ik parallellen ontdek met wat de laatste tijd hoge toppen scoort in de media, n.l. het seksueel misbruik in de kerk.   
Realiseren we ons wel dat het niet alleen gaat over seksueel misbruik in de kerk maar ook er buiten, en ook, over machtsmisbruik in het algemeen.
De slachtoffers van al dit misbruik moeten zich voelen als de weduwe en vele gezagsdragers zijn en doen als de rechter: op z'n beloop laten, verantwoordelijkheid niet opnemen en liever nog in de doofpot stoppen.

Ik denk aan de recente nobelprijswinnaar voor de vrede Liu Xiaobo, onterecht in de gevangenis, z'n vrouw huisarrest.

Ik denk aan leidinggevenden die voorstellen en verantwoordde kritiek van de basis in de wind slaan, pertinent niet luisteren naar protest, zelfs van gespecialiseerde deskundigen en van zovele ervaringsdeskundigen.

Uitdrukkelijk maar ook subtiel machtsmisbruik vinden we in bedrijven, in de politieke en sociale netwerken, in het onderwijs, in gans de maatschappij, niet alleen in de kerk.
Denk maar even aan het onrecht dat mensen in armoede wordt aangedaan. 
(Het is vandaag trouwens Werelddag van Verzet tegen extreme armoede, georganiseerd door de Verenigde Naties en bovendien is het ook Wereldmissiedag.)

Vorige weken spanden we ons extra in voor een wereld van vrede, we bidden er in elke viering voor. Dat die wereldvrede er nog lang niet is is wel duidelijk. Amalek is nog altijd aktief.
Vandaag zeggen de lezingen ons te volharden in het gebed, de weduwe geeft niet op.
Vele godsdienstige leiders weigeren veranderingen vanuit een verouderd denken.
Ze denken dichter bij God te staan en hem beter te kennen.
Ze menen een onveranderlijke moraal en kerkstructuren te moeten opleggen, terwijl niemand God ooit gezien heeft. Alle kennis komt langs mensen.

Laten we in ons gebed dus stand houden en smeken voor heling van slachtoffers van alle misbruik en om wegen tot inzicht en inkeer voor daders, aan Gods barmhartigheid toevertrouwd.

Laat ons ook  bidden voor diegenen die binnen en buiten de kerk zich continue inspannen,  als "goede herder", om vrede voor allen te bewerken.

En zo nodig, laat ons zijn als Aäron en Chur die Mozes ondersteunden om te blijven bidden, opdat we met moedige groepen zelf de oorspronkelijke droom zouden gaan.
Om "de vloek van onaantastbare macht" te veranderen in "de zegen van kwetsbaar gezag"! Amen.

Enkele zinnen geput bij Ellie Keller-Hoonhout en Jean-Paul Vermassen.