Een andere agenda

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 233 niet laden

Soms maken we wel eens iets mee waarvan we denken: Als ik het thuis vertel, weten ze niet waarover ik het heb. We staan op een bepaald moment zo open voor de werkelijkheid dat we dingen zien die nauwelijks onder woorden zijn te brengen. Daar zou je ziener of dichter voor moeten zijn, omdat nuchtere woorden tekort schieten. Het is niet zozeer, dat wat ons overkomt zo buitengewoon is, het is eerder onuitsprekelijk dat iets gewoons zo nieuw kan zijn: die dag, die mens, dit kind, die gebeurtenis, het is plotseling alsof we voor het eerst zien of horen. Zo'n ervaring heeft Lucas onder woorden gebracht toen hij moest aangeven welke indruk Jezus maakte hij zijn eerste openbare optreden. En daarom laat hij daar aan de Jordaan van die merkwaardige dingen gebeuren, waarvan je denkt: Waar heeft hij het toch over? Hij schrijft dat de hemel opengaat en dat de Geest van God als een duif op Jezus neerdaalt. Is dat beeld voor ons vandaag nog te begrijpen?

Nu is ‘een hemel die opengaat' een uitdrukking die wij ook nog wel kennen. Wij zeggen zoiets als we een verrukkelijk moment beleven, een topervaring hebben. Maar wat moet je verstaan onder die duif? Zo'n beeld verklaren is een nogal riskante zaak. Toch moeten we het serieus nemen. Want als naast Lucas ook de andere evangelisten zeggen dat het een duif was, en géén arend of een andere vogel, dan moet daar toch een betekenis achter schuilgaan. Laten we het er dus maar op wagen dat beeld te onderzoeken. Misschien kunnen we toch doorgronden wat die voorstelling van de Geest van God in Jezus ons te zeggen heeft.

Niemand weet natuurlijk precies wat Geest van God is. Maar als je de profeten van het oude Israël leest, dan kwam die Geest van God nogal eens met geweld over mensen. Ze raakten helemaal buiten zich zelf. Sloegen onverstaanbare taal uit of uitten dreigementen die er niet om logen. Ook Johannes de doper was zo'n gedrevene van God die krachtig orde op zaken zou stellen. Hij moet echter wel beteuterd hebben staan kijken toen hij ineens, in plaats van het vuur dat het kwaad als kaf verbrandt, die simpele duif zag. Waarom nu dit meest argeloze, dit minst agressieve dier om aan te geven hoe het met Jezus begon?

Het kan niet anders zijn dan dat het nieuwe begin van God in Jezus van Nazaret volkomen ontwapenend is, sympathiek, om echt van te houden. Niet voor niets zegt de stem: ‘Dit is mijn welbeminde, op wie Ik verliefd ben'. Zit Johannes er dan helemaal naast als hij het heeft over een ‘Sterkere dan ik', die ‘dopen zal met vuur'?

Ja en nee. Nee, want we weten best hoe het met ons gaat. Hoe dikwijls we niet open, niet lief, niet argeloos zijn. Hoe wij soms maar heel even door de oppervlakte kunnen heenkijken. Aan het begin van een relatie, hij een eerste keer dat we een landschap of kunstwerk zien. Daarna verliezen we die prille liefde van het begin. Dan komt de vuurdoop van het dagelijkse bestaan. Alsof ons wordt afgenomen waarop wij zo verliefd waren.

Maar die open hemel van Lucas boven Johannes de doper wil nu juist zeggen dat het totaal anders was. Juist de ervaring dat er een liefde verschijnt die zijn verrukking van het begin nooit verliest, die zich niet laat kleineren door het slijtageproces van het alledaagse, dat is pas sterk, zegt Johannes. Dat iemand een geest bezit, zo licht als een vogel, zo simpel als een duif en toch wordt ervaren als sterker dan wie ook.

Dat is een nieuwe schepping. Daarom sluit het woord van Jesaja dat we zojuist lazen daar zo perfect hij aan: ‘Dit is mijn dienaar waarin Ik behagen schep. Mijn Geest stort Ik over hem uit. Hij roept niet, hij schreeuwt niet. Het geknakte riet zal hij niet breken, de kwijnende vlaspit niet doven. In waarheid zal hij gerechtigheid laten stralen'. Dát is het sterkere, waarop Johannes doelt: dat een mens ook op die manier sterk kan zijn; in mededogen, in het ontzien van wat kwijnt, in het behoeden van wat kwetsbaar is, sterk in het hoogachten van het onaanzienlijke. Dat was ongekend. Het werd als een enorme bevrijding ervaren.

Het is precies die bevrijding die hier in deze icoon wordt uitgedrukt. Maar dat is Gods agenda. Om zo open in mensen mens te willen worden. Zo is de Geest in mensen in alle tijden op zoek naar een nieuw begin. Mag ons bestaan, zo af en toe, ook zo open zijn dat God ons als agenda kan gebruiken.