Verzoening (1998)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 198 niet laden
Een vrouw betrapt op overspel. Ze wordt in een kring gezet. Het lijkt wel een kinderspelletje: ze zetten stoelen in een kring, net 1 te weinig en iedere keer moet er 1 kind afvallen, buiten de kring komen, niet meer mee doen. Kinderspelen hebben bijna altijd regels om iemand af te laten zijn, om iemand buiten spel te zetten, wij volwassenen hebben er nog veel meer; allerlei wetten, geschreven en ongeschreven regels en regeltjes. Maar kinderen hebben één belangrijke regel, die veel volwassenen niet meer of nog niet kennen: als het spel uit is, beginnen kinderen weer opnieuw; iedereen mag weer meedoen, heeft weer evenveel kans.
Is het zo ook niet met die vrouw uit ons evangelieverhaal: de overspelige vrouw wordt ze genoemd in alle kopjes die boven deze bijbelpassage staan. Alleen de titel al doet me rillen, en als ik me probeer voor te stellen hoe zo'n vrouw zich gevoeld moet hebben, dan bekruipt me een diep gevoel van medelijden. Stel je voor, ongeacht wat je gedaan hebt, welke spelregels, welke geschreven of ongeschreven wetten je overtreden hebt, dat je overgeleverd bent aan het oordeel van de massa, deze vrouw krijgt een etiket opgeplakt, een stempel voor de rest van haar leven, en nu, bijna 2000 jaar laten noemen wij haar nog zo: geen naam, geen Maria of Martha of Magdalena, nee "Overspelige Vrouw".

De schriftgeleerden en farizeeën brengen deze vrouw voor Jezus en vragen hem of zij gestenigd moet worden, omdat ze overspel gepleegd heeft. Waarom alleen de vrouw, terwijl de oude wetten in Deuteronomium al de doodstraf eist voor vrouw én man? Bovendien, de doodstraf was geen zaak voor schriftgeleerden en farizeeën, maar was iets dat voorgelegd moest worden aan de Romeinse rechters; en die zagen beslist geen probleem in een Joodse vrouw die een buitenechtelijke verhouding had met een man. Het ging dus om een strikvraag, ze wilden Jezus tot een uitspraak verleiden. Zou hij de vrouw veroordelen en instemmen met steniging, volgens de wetten van Mozes, dan ging hij in tegen de Romeinse regels;zo niet, dan ging hij in tegen de wet van Mozes. Zo komen ze dus met de vrouw bij Jezus. En die schrijft alleen maar op de grond. Wat schrijft hij op de grond? "Denk niet meer aan het verleden? Bindt die vrouw niet vast op wat gebeurd is?" Wat schrijft Jezus op de grond? Geef die vrouw een nieuwe kans? Wat schrijft Jezus op de grond? Schep ruimte en veroordeel niet?

Jezus heeft het geprobeerd: niet veroordelend, maar schrijvend op de grond, zei hij: wie van jullie nooit fouten maakt, gooit maar de eerste steen. Niet de getuigen van het voorval mogen het eerst naar haar gooien, nee, kijk eerst naar jezelf en dan pas naar een ander, en gelukkig maar dat iedereen afdroop. Dan zegt Jezus: ook ik veroordeel je niet. Jezus wist als geen ander wat oor-delen is: niet mensen buiten spel zetten, maar je "oor delen" met mensen, naar mensen luisteren en mensen echt ontmoeten; dan krijgt een mens weer nieuwe kansen, dan mag je weer opnieuw beginnen, dan mag je je weer verzoenen met elkaar. Verzoening, daarin zit het woord zoen, kus. Als mijn kinderen iets gedaan hadden, wat ze van mij niet mochten of als ze ruzie gemaakt hadden, zei ik meestal: kom geef mama, of kom geef elkaar maar een kusje, dan is het weer goed!

Bij kleine kinderen werkt dat. Was het ook maar zo eenvoudig in het leven van ons volwassenen. Het heeft te maken, denk ik, met hoe wij met mensen omgaan, hoe wij mensen ontmoeten; kan ik me zo opstellen dat een ander van mij niets "moet", zichzelf mag zijn; kan ik me zelf zo kwetsbaar opstellen dat een ander zich vrij voelt? Soms ben ik daarvoor te bang; soms voel ik me daarvoor te klein; heel af en toe kan ik het, maar vaak wordt mijn ontmoeten met mensen gekenmerkt door teveel ik en te weinig jij, teveel "ik denk", en te weinig "wat wil jij". Verzoening begint in jezelf, met het omkeren van ik naar jij. En dat is niet zomaar het verdoezelen van verschillen, maar echt van binnenuit kunnen zeggen, als je mensen ontmoet: kom maar zoals je bent, jij mag er zijn. Zo kun je het beste in mensen naar boven halen. Misschien is dat wel de moeilijkste les in mijn leven: God aan het werk laten in mijn doen dagelijkse doen en laten. Jezus kon dat: hij liet de vrouw in haar waarde, hij hakte de onvruchtbare vijgenboom niet om, hij liet de verloren zoon niet vallen. Kleine kinderen kunnen dat ook: zonder aanzien des persoons iemand accepteren en respecteren zoals hij is. Nu wij nog.