Witte Donderdag (2010)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 419 niet laden

Mijn interniste was (...) verbaasd dat er helemaal niks in m'n longen zat. "De ziekte heeft een station overgeslagen". Dat is dan weer mooi meegenomen".

 - Zo schreef van de week een vriend van mij in een update per e-mail aan z'n familie en vrienden. Afgelopen zomer kreeg hij opeens een enorme bult in z'n nek. Er werd een vorm van kanker bij hem vastgesteld.

 De ziekte die een station overslaat. Zo dadelijk zal, in de eerste schriftlezing, uit het boek Exodus, verhaald worden hoe de Heer in de nacht van de uittocht "alle eerstgeborenen van Egypte" "slaat", dat wil zeggen: doet sterven. Maar de Israëlieten hebben in opdracht van diezelfde Heer een beetje bloed van het paaslam dat ieder heeft geslacht, uítgestreken "over de beide deurposten en over de bovenbalk van de deur van alle huizen waar het lam gegeten" werd. En dat bloed aan de huizen was een teken. "Als Ik het bloed aan uw huizen zie, zal ik aan u voorbijgaan. De vernietigende plaag zal u niet treffen als ik Egypte sla." - zegt diezelfde Heer.   Pasen. Pesach. Het woord betekent "overspringen", "voorbijgaan". De ziekte, de dood slaat een huis, slaat een station, slaat een mens, sláat mensen over.

 Wat is ons leven en ons lot grillig. Wát een Veertigdagentijd hebben wij gehad in verband met al die onthullingen over seksueel misbruik van kinderen en jeugdigen door priesters en kloosterlingen - óók in Nederland op een veel grotere schaal dan wij gedacht hadden. Het is níet aan ons voorbijgegaan. Wij hoeven ons dus tóch, níets te verbeelden - zo in de zin van: dat soort dingen gebeurt alleen maar in Amerika en Ierland. Nee. Het is ook bij ons gebeurd.

 Wat is ons leven en ons lot grillig veelgeliefden. Zó mankeer je niets en zó ben je ziek en realiseer je jezelf op een heel nieuwe, "existentiële" manier hoe kwetsbaar je leven is.

 Of een buurman, een politieagent nota bene belt aan. Je dochter is alleen thuis. Hij neemt haar mee. Hij misbruikt haar. Hij killt haar en begraaft haar in z'n achtertuin - twee huizen maar bij je eigen huis vandaan. Slechts één huis is hij voorbijgegaan, heeft hij overgeslagen.

 Wat is ons leven en ons lot grillig. Een indringer dringt bij je ouders binnen. Ze overleven het wel of ze overleven het niet. 

Of er is een bomaanslag in de metro. Moskou. Je partner, je kind, je moeder, oneindig dierbaar, ze worden getroffen, ze worden geslagen of ze worden misschien overgeslagen, ontspringen de dans.

 "Engel des doods, ga ons voorbij. Zie op het bloed dat als een teken/aan onze deurpost is gestreken/Engel, ga onze deur voorbij" - zullen we zo dadelijk biddend zingen. Maar, veelgeliefden, is dat lied, dat gebed niet loos? En geldt niet hetzelfde voor deze hele plechtigheid en voor heel ons Pasen? Want ben je als mens niet onderworpen aan een blind noodlot? Nog vanmorgen vertelde mij iemand dat ze naar de tandarts ging, een nieuwe tandarts, want de oude, een fantastische vent, was samen met zijn vrouw in de bergen verongelukt. Het kan je toch altijd gebeuren, een goed mens of niet en: gelovig of niet ... "Ja, als je als gelovige, als katholiek bijvoorbeeld duídelijk beter af zou zijn, ja dan werd de hele wereld natuurlijk katholiek ..." zei iemand ooit tegen mij. Maar zo is het niet ...

 -dat wil zeggen: Pater van Kilsdonk zaliger gedachtenis heeft wel eens verteld dat in zijn jeugd als er onweer kwam zijn moeder met wijwater door het huis ging onder het motto: "Het is beter mét Christus in brand te vliegen dan zónder Hem." Veelgeliefden, daar zit iets, zo niet véél, ín ...

 Christus', Jezus' levenseinde met de herdenking waarvan wij met deze viering een begin gaan maken - en dat zal morgen op Goede Vrijdag doorgaan en op Stille Zaterdag, dag va n Christus' grafrust en "nederdaling ter helle" en in de Paaswake totdat op Paasmorgen de nacht voorbij is en Hij, en wij met Hem, opnieuw en nieuwgemaakt in het licht zullen staan - Christus', Jezus' levenseinde is niettemin in de ogen van de wereld inktzwart. Een beetje "een ridder van de droevige figuur", Jezus, zoals Don Quichotte. Een dromer, een malloot, níet van deze wereld.

 Nee, veelgeliefden, inderdaad: níet van deze wereld. Jezus is van een andere wereld. Hij is van de wereld van God. "Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel". Dat is Zijn, dat is Jezus' gebed. Jezus kent de hemel. Vanuit de hemel staat en leeft Hij op aarde. Om de mensen van de aarde óók bij en in diezelfde hemel te brengen. De hemel, de wereld van God, is Jezus' vertrekpunt en oriëntatiepunt en punt van bestemming. Op aarde leeft Hij reeds vanuit en ook al ín de hemel. En daar wil Hij óns in betrekken. Wij gedenken Jezus in deze viering in twee machtige en prachtige tekenen, machtig en prachtig juist omdat ze zo nederig zijn: Jezus wast de voeten van Zijn leerlingen, die van ons. Hij is onze meester juist omdat Hij onze dienaar is. In Jezus' dagen was dat slávenwerk: het wassen van iemands voeten. Jezus staat dicht bij mensen die in onze dagen brillen en w.c.'s schoonmaken. Nederig werk. Maar hoe gróót kunnen juist de mensen zijn die zúlk werk doen! Jezus wast de voeten van Zijn leerlingen en aan tafel neemt, breekt en deelt Hij brood en reikt Hij de wijn aan en zegt dan: Dit ben ik zelf. In deze tekenen geef ik mijzelf aan jullie, helemaal. In brood en wijn zal ik altijd bij jullie zijn, zolang de wereld duurt.

 Het, Hij is níet van deze wereld veelgeliefden. En juist dat maakt Hem voor ons oneindig waardevol. Want alles wat in deze wereld belangrijk gevonden wordt (gezondheid, schoonheid, bezit, geld, aanzien), vroeg of laat komt elk mens er hopelijk achter dat de waarde van al die dingen uiteindelijk verbleekt, dat ze voorbijgaan en je zeker níet kunnen redden. Terwijl Jezus jou wél kan redden. Als je jezelf opent voor wat Hij je geven kan, als je jezelf aan Hem toevertrouwt en je Hem laat begaan, als je Hem met je laat doen, als je Hem jou voeten laat wassen en openstaat voor Zijn Lichaam en Bloed, bereid bent het te ontvangen en Hem dóór jou en mét jou en ín jou laat leven, als je deel gaat uitmaken van Zijn Lichaam en in zekere zin Hem wórdt, dán word je gered ... Dan ga ook jij hier op aarde reeds delen in Jezus' hemelse leven, in het leven van die andere wereld en kunnen ziekte en dood, hoe die ook komt, die dood, jou niet meer werkelijk raken en stukmaken. Dan word en ben je en blijf je héél, ook al word je gebroken. Dan gaat de engel van de dood in een diepere zin inderdaad aan jou voorbij.

 Graag besluit ik deze lange inleiding op onze Witte Donderdagviering met een paar regels uit een anoniem gedicht dat ik vond op de Veertigdagenkalender 2010 van de emeritus-predikant van de Oranjekerk, dominee Joke van der Velden. Het staat op het kalenderblad van gisteren:

 Wraakpsalmen heft men aan, tot óns gericht, die over vrede zingen in de kerken.

 (Maar) Pas als de láatste bomen zijn verzuurd,/geen meeuwen minzaam op de zee neerstrijken/ en álle akkers zijn verspeeld, zal blijken/ dat geld níet voedt, dat dom succes níet duurt.

 Het goede wint, waar ópstanding begon./ Niet wie dáár in geloven, dromen,/ maar wie nog heil ziet in de háat. Wíj komen / tegen de tijdstroom íngaand bij de Bron.

 Moge de Heer in deze viering de onuitputtelijke Bron die Hij zelf is voor ons openen. En mogen wij er allen uit putten.